Ücretsiz Ansiklopedi: Venezuela

Güney Amerika anakarasında bir ülke. Yasal adı (İspanyolca) República Bolivariana de Venezuela olup "Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti" anlamına gelir.

Kuzeyinde Karayip Denizi, doğusunda Guyana, güneyinde Brezilya ile batısında Kolombiya ile çevrilidir. Venezulea açıklarında Küçük Antiller adaları olan Aruba, Kurasao, Bonaire (son ikisi Hollanda Antilleri'ne bağlı) ile Trinidad ve Tobago ada devletçikleri bulunur.

[değiştir]

Geçmişi

İspanyolların Güney Amerika'da ilk sürekli yerleşimlerinden biridir. Başarısız birkaç ayaklanmadan sonra, ülke sonunda İspanya'dan bağımsızlığını ünlü Simon Bolivar önderliğinde 1821'de kazanmıştır. Bağımsızlığının ilk yıllarında şimdiki Kolombiya, Panama ile Ekvator'la birlikte Büyük Kolombiya'nın bir parçasını oluşturan Venezuela, 1830 yılında bu birlikten ayrılmıştır.

Venezuela'nın yakın tarihinde, 19. yüzyılın tümü ile 20. yüzyıl başları siyasal çalkantılar, diktatörlükler ve devrimlerle doludur. 1958'de ordunun doğrudan yönetimden çekilmesinden sonra ülke sorunsuz olmasa da, kesintisizce sivillerce yönetilmiştir. 1992 Yılında yarbay Hugo Chávez önderliğindeki ordudaki ayaklanmacı öğeler, seçimlerle işbaşına gelmiş ama yolsuz başkan Carlos Andrés Pérez'a karşı yönetimden düşürme girişiminde bulunmuşsalar da, başarızlığa uğramışlardır. Bu girişim 80 sivil ile 17 askerin ölümüne yolaçmıştır. Chávez ile işbirlikçileri hainlikle yargılanıp cezaevine konulmuşsalar da, sonunda Perez yolsuzluktan başkanlıktan düşürülmüştür. Chávez'in yolsuz başkan Perez'e karşi direnişdeki rolü, onun özellikle yoksul Venezuelalılar arasında sevilmesine ve sonunda da 1994 yılında o günkü başkan Rafael Caldera'nin affıyla özgür bırakılmasını sağlamıştır.

Daha sonra 1998 başkanlık seçimlerine yeni kurulan "Beşinci Cumhuriyet Devinimi" adlı partiyle katılan Chávez, oyların yüzde 56'sını alarak başkan seçilmiştir. 1999 Yılında bu partinin girişimleriyle yeni anayasa hazırlanmış ve halkoylamasıyla kabul edilmiştir. 2000 Yılında oylarin % 59'unu alarak yeniden başkan seçilen Chávez'e meclis Kasım 2000'de bir yıl boyunca ülkeyi kararname ile yönetme yetkisi vermiştir. Bu bir yıl içerisinde Chávez'in özellikle tarım ile petrol alanlarında büyük düzenlemeler içeren 49 kararname çıkarması, ülkedeki o ana kadar egemen olan güçler arasında tedirginlik yaratmış ve düzenlemelerin dirençle karşılaşmasına ve kutuplaşmalara yolaçmıştır. 2001'in Aralık ayında ülkenin büyük işveren ve işçi sendikaları genel işi bırakma eylemi girişiminde bulunmuşlardır. 2002'de ordu ile sivil toplumun bazı öğeleri Chávez'i darbe ile başkanlıktan düşürmüşseler de, Chávez halk ve ordu desteği ile 48 saat içerisinde görevine geri getirilmiştir. Venezuela petrolünün en büyük alıcısı olan ABD'nin başarısız darbedeki rolü tartışılsa da, kanıtlanmamıştır. Daha sonra 15 Ağustos 2004'de yapılan halkoylamasını Chávez oyların %58'ini alarak kazanmıştır. Ülkedeki Chávez karşıtı güçler halkoylamasınde yolsuzluklar olduğunu öne sürmüşlerse de, oylamanın geçerliliği Amerika Devletler Örgütü ile ABD'deki Carter Kurumunca onaylanmıştır.

Venezuela Güney Amerika Uluslar Topluluğunun bir üyesidir.

Güney Amerika Ülkeleri
Arjantin \| Bolivya \| Brezilya \| Guyana \| Ekvador \| Falkland Adaları \| Fransız Guianası \| Kolombiya \| Paraguay \| Peru \| Surinam \| Şili \| Uruguay \| Venezuela