Alerji

Alerji, organizmanın vücuda giren yabancı maddelere ile sevmediği proteinlere karşı gösterdiği reaksiyondur. Banı bünyeler her türlü proteini kabul edebilirken, bazı bünyelerin sevmediği proteinler vardır. Her bünyenin sevmediği proteinler başka başkadır, işte şahıstan şahısa değişen ve künyenin sevmediği proteine karşı reaksiyon gösteren bu olaya alerji diyoruz. Vücut, sevmediği proteine (antijen) karşı aynı yabancı maddelerdeki gibi antikor üretir ve o protein maddelerini yok etmeye çalışır. Bebekler, bir yaşına kadar bazı proteinlere karşı reaksiyon gösterirler. Kadınlarda daha çok ergenlik çağında, ay hali ve hamilelik dönemlerinde bazı proteinlere karşı alerji gelişebilir. Zayıf kişiler şişmanlara kıyasla alerjiye karşı daha yatkındırlar. Alerjinin mesleklerle de yakından ilgisi vardır, Kimyevi madde üreten tesislerde çalışan kimseler, değirmenciler, eczacılar, laborantlar, hasta hane işçileri ile İlaç fabrikalarında alerji Vakaları ile sık sık rastlanılması bu hastalığın kalıtımla da İlgisi olduğu ihtimalini kuvvetlendirmektedir. a) Alerji Vakalarının tedavisi kişiden kişiye değişen Ve daha da önemlisi doktorun tecrübesine bakan bir husustur. Bunun da sebebi, hastalığın psikolojik yönlerinin ağırlıkta olmasıdır. b) En sık baş Vurulan usul, alerjen (alerji yapan) maddeyi keşfedip, hastayı bu maddeden uzak tutmaktır. c) Bîr diğer usul, histamin maddesini analiz ettikten sonra, bu maddeyi etkisiz kılan bir antihistaminik vermektir. Saman nezlesinde, sivila Ve şişliklerde alerjik ilaçlar iyi netice vermektedir. Alerji ilaçları (antîhîstaminikler) hastada uyuklama hali yaptığı için dikkat isteyen işlerde (şoförler ve makine işçileri) tehlikeli kazalara sebep olmaktadır. Alerjinin araştırılması Aşırı duyarlılığın ortaya çıkarılmasında deri testleri yapılır. Bu kimselerin derilerinin içerisine kuşkulanılan antijen özelliğindeki etken O, J mi. miktarında enjekte edildikten birkaç dakika sonra, önce kaşıntı başlar, sonra düzensiz, etrafa kollar halinde yayılan kızarıklık görülür. 10 - 15 dakikada en yüksek seviyeye ulaşan bu tepkimeler l saat içerisinde kaybolmaya yönelir. Bu şekilde hastanın aşırı duyarlı olduğu etken ortaya çıkarılmış olur. Duyarsızlaştırma duyarlı bîr kimseye antijen, yüksek dozda değil de 15 dakikada birçok küçük dozlarda vererek antijen - antikor reaksiyonları çok az miktarlarda oluşur. Bu yolla yavaş yavaş Verilen antijen, bütün antikorları doyuracağından canlı duyarsızlaşarak büyük doz antijenlere de reaksiyon vermeksizin dayanabilir. Özellikle antîserum yapılması zorunlu olan duyarlı İnsanlara bu yolla azar azar serum en/ekte edilerek duyarsızlaştırılır. Daha sonra istenen dozda serum Verilebilir. Bu şekilde duyarsızlaşan organizma daha sonra yine duyarlı hale gelebilmektedir. Bazı Alerjik Hastalıklar 1. Alerjik Astım; Duyarlı kimselerin duyarlı oldukları allerjeni (polen tozu, ot, hayvan tüyü vb.) daha çok solumak yoluyla (bazen ağız yolu ile) almaları ve hemen arkasından soluk darlığı, hışıltı, soluk alıp Verme, burun akması şeklinde görülen ve nöbetler halinde seyreden bir hastalıktır. Nöbetler dışında hasta normaldir. Astım nöbetinde bot Ve yapışkan makus salgısı olup nöbet sonunda Öksürük ite atılır. Astımda ince bronşların daral¬masından dolayı hasta soluk Verirken zorlanır. a) Solunum güçlüğü, daha çok geceleri nöbetler şeklinde kendisini gösterir. b) Hasta oturduğu Veya kurbağa gibi yattığı zaman daha kolay nefes alır. c) Bronşial astımda nefes almada değil, nefes vermede güçlük Vardır. Bu sebeple akciğerlerde şişme görülür, d) Nefes Vermeyi kolaylaştırmak İçin solunum borularını genişletici ilaçlar Verilirken; aynı zamanda hastalığa sebep olan etki ortadan kaldırıldığı zaman tedavi kolay¬laşmakta ve krizlerin önüne geçilebilmektedir. e) Varsa iltihabı durumlar önlenmelidir. f) Öksürüğü kesmek için tedbir alınmalı, balgam soktürücü ilaçlar kullanılmalıdır. g) Hasta sık sık solunum hareketleri yapmakta, bronşların tabii yolla açılmasına yardımcı olmalıdır. 2. Saman Nezlesi: yine daha çok solunan tipteki atlerjenterin (polenler, saman tozu, hayvan tüyü vb.) alınmasından hemen sonra burun mukozasında kıtarma, kaşıntı ve akıntı ve öksürük şeklinde kendini belli eder, a) Genellikle hastalığın ilk günlerinde burun damlası kullanılmaktan sakınılmalı, sadece doktora bırakılmalıdır. c) Genellikle antihistaminik ilaçlar iyi netice vermektedir. d) Saman nezlesi kuru ortamı sevdiğinden, tedavi sırasında hasta nemli bir ortamda bulundurulmalıdır. e) Ciddiye alınmayan saman naztesi gelişerek astım bronşite sebep otur. Polenlerin solunum yoluyla girişi Polen üzerinde bulunan alerjenler plazma hücrelerinde IgE salgısını uyanır IgE solunum yolu üzerinde bulunan hücrelerle birleşir Alerjenler IgE nin değişken uçları ile birleşir Mast hücreleri histamin ve diğer kimyasal maddeler salgılarlar Solunum yollan genişler Kılcalların geçirgenliği artar Ödem, kızarıklık ve solunum yollarında kasılmalara sebep olur 3. Serum Alerjisi : Tetanoz, difteri ve kangren Vakalarında hastaya tedavi maksadıyla Verilen at seru¬mu sonunda ortaya çıkan bir hastalıktır. At Veya sığır serumundaki yabancı protein¬ler antijen özelliğîndedir. Bu proteinlere karşı aşırı duyarlılık oluşur, ilerde organiz¬maya aynı tür serumlar Verilirse bazen Ölüme yolaçan klinik olaylar ortaya çıkar. Belirtileri a) Serum verildikten 5-10 gün sonra ateş, eklem ağrıları Ve deride döküntüler başlar. b) Hastalığın etkileri giderilinceye kadar ilaç Verilir. c) Antijen - antikor reaksiyonu göz önünde bulundurularak mecburi bağışıklık kazandırmak için aşılar tercih edilmelidir. 3. İlaç Alerjileri : İlaçların doğrudan kendilerinin ya da parçalanma ürünlerinin vücut proteinlerine bağlandıktan sonra antijentik özellik kazanarak duyarlı kimselerde alerjik tepkimeleri ortaya çıkması olaylarıdır. Son zamanlarda Özellikle penisilin, sulfamid vb. ilaçlara karşı tepkimeler sık görülmektedir. İlaç alerjileri daha çok aşırı duyarlılığa genetik atarak eğilimi bulunan kimselerde görülür, ilacın veriliş yolu, dozu ve süresi alerjik olayı etkiler. ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkan allerjik tepkimeler çeşitlidir. Bunlar antikorlara bağlı erken tip tepkimeler şeklinde atabildikleri gibi, geç tip alerjik tepkimeler şeklinde de atabilir. İlaç alerjileri içerisinde penisilin alerjisi tipik bir örnektir.