Şubat 21, 2006

Yeniçeri

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Jump to: navigation, search
Yeniçeri Asker
Enlarge
Yeniçeri Asker

Yeniçeri, Hristiyan çocuklarından devşirme yöntemi ile yetiştirilen askerdir. I. Murat'ın veziri Çandarlı Hayrettin Paşa'nın yardımıyla kurduğu bu sistem de, devlet kendi Hrıstiyan tebasından ve bazen eline düşen harp esirlerinden bazı çocuklara el koyuyordu. Devşirilir devşirilmez sünnet edilip, kendilerine bir müslüman adı veriliyordu. "Acemi Oğlanı" denilen bu çocuklar, önce bir tür köylü ailesinin yanına veriliyor, orada Türkçe öğreniyor, İslam dininin, Türk örf ve adetlerine göre yetiştiriliyordu. Sonra acemi oğlanların kışlalarında, askeri terbiyeleri başlıyordu. Emekli oluncaya kadar evlenmeleri, şehirde oturmaları yasaktı. Kışlalarda yaşarlardı. İstidat ve kabiliyet gösterenler subay ve general olurlardı.

Resim:Greek Janissaries - Greek youths who are being converted to Islam - Young Greeks at the Mosque - oil painting on canvas - Jean Léon Gérôme - 1865.JPG
"YOUNG GREEKS AT THE MOSQUE" (Jean Léon Gérôme, oil on canvas, 1865); this oil painting portrays Greek youths who converted to Islam to become the elite of the army (Turkish yeniceri, "recruit")

"Çeri" Türkçe'de "asker" demektir. Yeniçeri ise "yeni asker" anlamına gelmektedir. Janissaries veya janizaries olarak yabancılar tarafından kullanılmaktadır. 1. Murat, yeni bir sınıf ihdas ettiği, kendisine babadan kalan yaya (piyade) ve atlı (süvari) yanında yeni bir asker sınıfı ortaya çıkardığı için, bu zümreye "Yeniçeri" denilmiştir.

Yeniocağı Teşkilatının ana çizgileri: Ocağın büyük bir kısmı İstanbul'daki kışlalarda yaşarlardı. Büyük merkezlerde yeniçeriler vardı. Kumandan " Yeniçeri Ağası" idi. " Orta" denilen taburlara ayrılmışlardı. Bütün ortalar birleşip Ocak meydana getirilerdi. Büyük taşra şehirlerde yeniçeri birlikleri, İstanbul'da ki belirli ortalardan alınmış er ve subaylardan müteşekkildi. Yani bunların asıl bağlı oldukları yer, İstanbul'daki ortalardı. Yeniçeri ağası, Divan-ı Hümayun üyesi, yani bakandır. Daima askerdir, amiri sadrazamdır. Sadrazamla Yeniçeri Ağası arasında başka bir kumandan kademesi yoktur. Ocağın herşeyinden sorumlu ve bu sorumluluğun tabii neticesi olarak ocak üzerinde her türlü yetkiyi sahipti. Padişah bir numaralı yeniçeri sayılırdı.

Yeniçeri Ağası
Enlarge
Yeniçeri Ağası

Yeniçeri sancakları: Her ortanın kendi sembolünü taşıyan flamalar vardı. Her ortaya bir sancak verilirdi. Sancaklarda Hz Alinin kılıcı Zülfikar olurdu. Seferde bu sancak, o ortada kumandanın çadırının önüne toprağa saplanırdı. Büyük sancağın beyaz olması, ocağın sünni olduğunu gösteriyordu. "Azam Bayrağı" denilen sancak ise, beyaz atlastan yapılırdı. Seferde Yeniçeri Ağası'nın önüne dikilirdi. Yeniçeri Ağası İstanbul'da ise, Sekbanbaşının ortağının önüne dikilirdi. Üzerine altın sırma ile Fetih Suresinden Fetih âyet-i kerimesi işlenmiştir: "inna fetehnâ leke mübina ve yansureke'ıllahu nasren azizâ"

Yeniçeri unvanları ve sanatları: Yeniçeri komutanlarına bugünkü manada generallerine, albaylarına ve diğer subaylara "Ağa" denilirdi. Yeniçeri Generalleri ile diğer Kapıkulu Ocakları Generalleri anlaşılırdı. "Ağavat hazarâtı" denilirdi. Yeniçerilerin bektaşi tarikatına girmesi çok yaygın bir gelenekti. Ocağa "Hacı Bektaş Ocağı" denilirdi. Bu yönüyle Osmanlı Ordusu bir alevi ordusu idi. Ocağın Hacı Bektaş Veli tarafından kurulmuştur.İlk Osmanlı Padişahları da yeniçereliler gibi tarikat olarak alevidir.İnanaç ve amel mezhebi açısından hanefi yani sünnidir. Ancak başka mevlevi, havleti, nakşi melâmi tarikatlarından olan yeniçeriler vardı.