Şubat 22, 2006

Yakutlar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Jump to: navigation, search
Bu ansiklopedi maddesinin biçim olarak Vikipedi standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu açıklama silinmelidir.


Sibirya'nın kuzeydoğusunda yaşayan bir Türk boyu.

Sahalar adıyla da bilinen Yakutlar'ın, Gulıganlarla (Kurıkanlar) Tunguzlar'ın karışmasından meydana geldiği tahmin edilmektedir.

Kurıkanlar'ın, 7. yüzyılda Çin sarayına hediyeler verdikleri, Göktürk Devleti'ni ikinci defa kuran İlteriş Kağan'a karşı çıktıkları bilinmektedir. Yakutlar, 10. yüzyıldan sonra, Moğol istilaları yüzünden yurtlarını terk ederek, Selenga Irmağı'nın aşağı kıyılarında, Angara ve Lena ırmaklarının yukarı bölgelerine göçtüler.

On yedinci asrın başlarında Ruslar, Asya'yı ele geçirme düşüncelerini gerçekleştirmek üzere, Yakutların ülkesine girmeye başladılar. 1620-1630 yılları arasında tamamen işgal ettiler. Yakutlar, zaman zaman ayaklandılar ise de, bir sonuç alamadılar.

Bu tarihten sonra Yakutlar'ın büyük çoğunluğu, Ruslar'ın etkisiyle Hıristiyanlaştı. Buna rağmen Şamanî inançlarını da devam ettirmişlerdir.

İyi at yetiştirmeleriyle tanınan ve zengin insanlar olan Yakutlar, Ruslar'ın zulmü altında fakirleştiler. Yakutistan, Çarlık Rusya'sında siyasî suçluların sürgün edildiği bir ülke durumuna geldi. Diğer bölgelerden Rus nüfus göçürülerek, Yakutistan'da iskân edildi. Sürgünler, Yakut ülkesinde, Batı kültürünü ve muhtariyet (özerklik) fikrini yaydılar.

On dokuzuncu asırda, kültürlü kimseler yetişti. 1900'lü yılların başından 1917 ihtilâline kadar, bağımsızlık mücadelelerine devam ettiler. 1920-1921'de kurulan Yakut Millî Hükümeti, komünistlere karşı savaştı. Fakat, Moskova'nın güçlü ordusu karşısında mağlup oldular. Ruslarla yapılan barış neticesinde Yakutistan, Sovyet Sosyalist Muhtar Cumhuriyetini kurdular (1922). Fakat Ruslar, 3.062.000 km2'yi bulan Yakutistan'ı, kolonizatör Ruslarla iskân ederek, Yakut nüfusunun oranını devamlı düşürmektedir. 1970 sayımına göre Yakutlar'ın nüfusu, 602.000 idi. 1992'de, 944.000'e yükselmiştir.