Vikipedi, özgür ansiklopedi
Düzenleme yapıldıktan sonra bu açıklama silinmelidir.
1925 yılından itibaren Samsun`a bağlı bir ilçe.
Konu başlıkları[gizle] |
Coğrafi Bilgiler
İLÇENİN EN GÜZEL YAYLASI VEDE EN YEŞİLLİK DOLU PİKNİK ALANI KUNDUZ YAYLASIDIR. KUNDUZ YAYLASINDA GÖL BELEDİYESİNİN DÜZENLEDİĞİ BAHAR ŞENLİKLERİ YAPILIR .
BU ŞENLİKLERE TURKİYENİN ÖNDE GELEN GÜREŞCİLER GELİR. BİRNEVİ KIRPINAR GİBİDİR. ADETA VEZİRKÖPRÜNÜN 137 KÖYÜ KUNDUZ YAYLASI AKIN EDER. BU ŞENLİKLERE DEVLET ERKANINDANDA KATILIM ÇOK OLUR
İklim
karadeniz bölgesinde olmasına rağmen kızılırmak vadisi boyunca akdeniz iklim özelliğini göstermektedeir. daha çok kışları soğuk geçen akdeniz iklimi görülmekte olup tipik yaz kuraklığı karakteristiktir.
İKLİM ÖZELLİKLERi 4.1. Jenetik Dinamik Faktörler
Planeter Faktörler
Türkiye’nin iklim şartları temelde genel atmosfer sirkülasyonu, hava kütleleri, kutbi cepheye göre konumu ve hava kütlelerinin mevsimlik yer değiştirmeleri gibi Akdeniz makro klimasının oluşumunu da belirleyen genel planeter faktörlere bağlıdır.
Yazın Türkiye kuzeye doğru ilerlemiş olan Azor Yüksek Basınç alanından yine güneyde kuzeye ilerlemiş olan Basra Alçak Basınç alanına doğru olan hava kütlelerinin etkisi altındadır. Bu kütleler sonucun da ülkemizde kuzey ve kuzeybatı yönlü rüzgarlar hakimdir. Yaz yarıyılında ülkemizin yüksek görünüş sıklığıyla etkisi altında kaldığı hakim hava durumu Azor yüksek basınç alanı ile Basra alçak basınç merkezi arasında gelişmektedir. Böylece yüksek seviyelerin Suptropikal Yüksek basınç kontrolünde uzun süreli (10-15 gün) sıcak ve yağışsız yaz günleri yaşanmaktadır. Ancak bu uzun devreli kararlı hava durumları zaman zaman kuzey enlemlerden sokulan “soğuk cephe sağanak yağışlı” hava durumları ile yüksek troposferin “soğuk damla” durumlarıyla zaman zaman kısa süreli serin-yağışlı hava devreleri şeklinde aralanmaktadır. Ayrıca İlkbahar ayları ve yaz başlarında yüksek atmosferdeki soğuk hava damlaları ve yeryüzünden olan kuvvetli ısınma ile gelişen kararsızlık sonucu meydana gelen konveksiyonel karakterde yağışlar görülmektedir. (NİŞANCI, 1992.) İnceleme sahamızda da yukarıda ifade edilen hava durumlarına bağlı olarak yaz mevsiminde kuzey sektörlü rüzgarların hakim olmasıyla birlikte yine yaz mevsiminde yağışların azaldığı görülmektedir. Kış mevsiminde Türkiye Asya ortalarında belirmiş olan Sibirya Yüksek basınç alanının etkisi altına girer. Sibirya yüksek basınç alanı dağılarak önce doğu Anadolu sonra ise tüm Anadolu’yu doğu ve kuzeydoğu rüzgarları olarak etkilerler. Aynı dönemde kuzeyden gelen soğuk hava kütleleriyle güneyden gelen sıcak hava kütleleri Akdeniz üzerinde karşılaşarak burada Akdeniz cephesini oluştururlar. Gezici depresyonların oluşmasına neden olurlar. Bu gezici depresyonlar batıdan doğuya doğru hareket ederler. Bu dönemde ülkemizin çevresinde yer alan denizler Alçak basınç özelliği göstermekte, buna bağlı olarak ta Anadolu üzerinden çevredeki denizlere doğru nispeten hava hareketleri olur. Kış mevsimini temsilen ocak ayında “Merkezi alçak basınçlı” hava durumlarının görüldüğü günlerde ülkemiz genelinde kararsız hava koşulları ve kısa sürede önemli sıcaklık değişmeleri ile frontal yağışlar etkili olmaktadır. Özellikle iç kısımlarda kuru soğuklar ardından ılık günler yaşanmaktadır. Buna karşılık merkezi yüksek basınçlı hava durumları kış aylarında kararlı ve soğuk yağışsız hava devreleri şeklinde etkili olmakta, bu yüzden kuru, soğuk kış günleri yaşanmaktadır. (NİŞANCI, 1962, s.162)
Coğrafi Faktörler
Bu gruba dahil olan amiller planeter faktörlere bağlı olarak meydana gelen makro-klima şartlarında bölgesel değişikliklere yol açarlar ve böylece bölgelerin iklim karakterlerini tayin ederler. Bu grupta yükselti, orografi, bakı, enlem, karasallık, denizellik gibi özellikleri sayabiliriz.
İnceleme sahamız Orta Karadeniz bölümünde dağların nispeten alçaldığı kesimde kıyı ardı olarak nitelendirilen kesimde yer almaktadır. Saha kıyı ardında yer aldığı için Karadeniz’den gelebilecek hava kütlelerinin etkileri bu sahalarda azalmakta buna bağlı olarak ta yağış azalmakla birlikte kışın kar şeklinde düşmektedir. Yükseltinin de kıyı kuşağına göre daha yüksek olması nedeniyle sıcaklık azalmakta ve kış mevsiminde don olaylı günlerin sayısı kıyı kuşağına nispeten artışlar göstermektedir. Ancak Kızılırmak vadisi boyunca yer yer yumuşatıcı hava kütleleri sokulmakta ve sahanın ikliminde yumuşatıcı etkiler yapmaktadır.
Çalışma alanındaki dağların uzanışları Karadeniz dağlarının uzanışlarına paralellik gösterir. Bu nedenle Kuzeye bakan yamaçlar kuzeyden gelen etkilere açıktır ve bu yamaçlarda yağışlar daha fazla, karın yerde kalma süresi daha uzun ve bitki örtüsü su isteği fazla olan bitkilerden müteşekkildir. Güneye bakan yamaçlarda ise güneşlenme daha fazladır, vejetasyon süresi daha uzun, yağışlar daha az ve karın yerde kalma süresi daha kısadır.
Nitekim NİŞANCI (1989,) coğrafi faktörlerin etkilerini şu şekilde belirtmektedir. Kıyı kuşağından içerilere gidildikçe bir taraftan topoğrafyanın diğer yandan karasallığın etkileriyle yöreler ölçüsündeki iklim farklılıkları bilhassa yükseklik faktörüne de bağlı olarak meydana gelmektedir. Nitekim yüksekliği 500 m.nin altında kalan ova ve vadi tabanı gibi geniş düzlüklerden oluşan yörelerde yıllık sıcaklık ortalaması daha yüksek, yıl içinde aylık ortalamalara göre olan sıcaklık farklanmaları da daha fazladır. Termik farklar kadar nemlilik farkları da önem kazanmakta yıllık yağış miktarları burada önemli ölçüde azalmaktadır. Yine buralarda kış aylarında nisbi nem artmakta, yaz aylarında ise havanın nisbi kuru olduğu görülmektedir. İnceleme alanının bölgesel iklim tipinden bazı farkların daha iyi ortaya konulabilmesi için ikim elemanlarının analizlerinin yapılması uygun olacaktır. Ancak iklim elemanları incelenirken Vezirköprü meteoroloji istasyonundan elde edilen veriler yanında karşılaştırmak amacıyla kıyı kuşağını temsilen Samsun, kıyı ardı kuşağını temsilen de Merzifon meteoroloji istasyonlarından alınan veriler değerlendirilmeye çalışılmıştır.
4.2. İklim Elemanlarının İncelenmesi
4.2.1.Sıcaklık
Samsun’a göre daha içerde kalan ve daha yüksekte bulunan Vezirköprü havzasında yıllık sıcaklık ortalaması (12.5 oC) Samsun (14.4 oC)’dan düşük Merzifon(11oC)’dan ise daha yüksektir. (Tablo:1)
Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Y
Samsun 6.9 6.9 7.7 11 15.6 20 23 23.2 19.8 16.2 12.9 9.5 14.4
Vezirköprü 2.5 3.9 7.4 12.3 16.1 19.4 22.1 22.3 19 13.8 7.6 4.3 12.5
Merzifon 1.3 2.6 5.5 11.2 15.8 19.1 21.3 21.4 17.7 13.1 8.1 3.2 11
Tablo:1 Samsun, Vezirköprü ve Merzifon’da Sıcaklığın Aylık Ortalama Gidişi
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Yukarıdaki tabloya göre Samsun’da en düşük sıcaklıklar 6.9 o C ile Ocak ve Şubat aylarında görülürken Vezirköprü ve Merzifonda ise Ocak ayında görülmektedir. Samsunda bu değerlerin iki aylık bir süre ile görülmesinin nedeni denizelliğin etkisine bağlıdır. Yukarıdaki tabloya göre Vezirköprü’nün sıcaklık ortalaması 12.5 oC dir. Yıl içindeki aylık ortalamalara göre sıcaklık farklanmaları fazladır. En düşük aylık ortalama sıcaklık (2.5 oC) Ocak ayında görülürken, En yüksek aylık sıcaklık ortalaması (22.3 oC) Ağustos ayında görülür. Buna göre yıllık sıcaklık farkı (19.8 oC) yüksektir. Tablo:1’e göre Termik yönden 3 ayın Ortalama sıcaklıkları 5oC nin altındadır. (Aralık;4.3oC, Ocak; 2.5oC, Şubat; 3.9oC) Yine iki ayın ortalama sıcaklıkları ise 20 oCnin üstündedir.(Temmuz;22.1oC, Ağustos; 22.3 oC) Bu duruma gör yıllık sıcaklık amplitüdü kıyı kuşağına göre artmış görünmektedir. Sıcaklık Ocak ayından itibaren Ağustos ayına kadar kademeli olarak yükselmekte, belirgin ısınma ise Nisan ayından itibaren dikkati çekmektedir. Eylül ayından Ocak ayına kadar tedricen düşüşler göstermektedir. (Şekil:1) Böylece denizellik etkisi hissedilmektedir. (Sıcaklık maksimumu Temmuz ayı yerine Ağustos ayında görülmektedir.) İnceleme alanında sıcaklık bakımından yatay ve dikey yönde lokal koşullarla ilgili olarak değişiklikler görülür. Ova tabanı ve Vadi tabanları çevredeki yüksek kesimlere göre daha sıcaktır. Buna göre çevredeki platoluk alanlar ve dağlık alanlar ova tabanına göre kışın daha soğuk yazın ise daha serin geçer.
oC Şekil:1 Vezirköprü Havzasında Aylık Ortalama Sıcaklığın Gidişi
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Don olayları Don olaylı günler Kasım ayından İtibaren Nisan ayına kadar görülmektedir. Bununla birlikte yeryüzü şekilleri, bakı yükselti gibi faktörlere bağlı olarak don olayının süresi ve şiddeti değişmektedir.
Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Y
21 15 7 1 - - - - - - 5 11 60
Tablo:2 Vezirköprü Havzasında Don Olaylı Günlerin Aylık Gidişi
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni
gün
Şekil:2 Vezirköprü Havzasında Don Olaylı Günlerin Aylık Gidişi
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni
Yukarıdaki tablo ve grafik incelenirse şu sonuçlara ulaşılır. Ortalama Don olaylı günlerin en yüksek olduğu aylar Aralık (11), Ocak (21) ve Şubat (15) ayları (Kış mevsimi) olduğu görülür. Buna göre Ocak ayı en yüksek ortalama don olaylı günlerin görüldüğü ayı oluştururken, Nisan ayı en düşük ortalama don olaylı günlerin görüldüğü ayı temsil eder. İnceleme sahasında Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Kasım ve Aralık ayları muhtemel don olaylı günlerin görüldüğü ayları temsil ederken, Mayıs, Haziran, Temmuz Ağustos ve Eylül ayları ise Don olaylı günlerin görülmediği ayları temsil ederler. yukarıda da değindiğimiz gibi sıcaklığın belirgin olarak artış gösterdiği Nisan ayından itibaren don olaylı günlerin ortadan kalktığı görülür. Sonuç olarak kış mevsiminin don olaylı günlerin en çok olduğu mevsim olduğu görülür. Buna rağmen don olayının şiddeti, süresi ve sıklığı yeryüzü şekillerine, bakı ve günlük hava koşullarına bağlı olarak değişir. Şüphesiz ki bunlar yani don olayının şiddeti süresi ve sıklığı alçak sahalardan yükseklere çıkıldıkça artmaktadır.
4.2.2. Yağış
Meteorolojik verilere bakıldığında Vezirköprü ve yakın çevresinde yağışın tüm aylara dağıldığı görülür. Aşağıda kıyı kuşağını temsilen Samsun ile kıyı ardı kuşağını temsilen Vezirköprü ve daha içerilerde yer alan Merzifon’un yıllık ortalama yağış miktarları Tablo:3’te gösterilmiştir.
Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Y
Samsun 81.4 69.7 73.1 55.9 43.5 40.3 35.2 31.4 57.4 72.5 88.8 85.8 735
Vezirköprü 44.8 36.3 51.4 63.8 72.4 53.0 27.2 18.2 37.4 38.9 37.6 46.0 527
Merzifon 37.8 32.8 36.3 40.6 56.8 44.8 11.3 10.6 19.8 22.8 29.7 35.4 378
Tablo:3 Samsun, Vezirköprü ve Merzifon’da Ortalama Yağışın Aylık Gidişi
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Yukarıdaki tabloya göre Vezirköprü’nün yıllık toplam yağışı (527 mm) Samsun’dan (735 mm) az, Merzifon’dan (378 mm) fazladır. Bu duruma kıyıdan iç kesimlere doğru denizellik etkisinin azalması yol açmaktadır.
mm
Şekil: 3 Vezirköprü Havzasında Ortalama Yağışın Aylık Gidişi
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
En yüksek aylık ortalama yağışlar Samsun’da (88.8 mm) Kasım ayında görülürken, Vezirköprü’de (72.4 mm) ve Merzifon’da (56.8 mm) Mayıs ayında görülmektedir. Buna göre en yüksek yağışlar Kıyı kuşağında Sonbahar ve kış aylarında görülmekte iken, İç kesimlerde İlkbahar mevsiminde en yüksek yağış miktarlarına ulaşılmaktadır. Şekil:3’e göre Vezirköprü havzası her mevsim yağışlıdır. En yüksek yağış Mayıs ayında (72.4 mm) görülmektedir. En düşük yağış ise Ağustos ayında (18.2 mm) görülmektedir. Sonbahar mevsiminde artmaya başlayan yağışlar artışlarını kış mevsiminde de devam ettirirler ve ilkbahar mevsiminde en yüksek seviyelerine ulaşırlar. Mayıs ayından itibaren Yaz mevsimine geçilmesiyle birlikte ani bir düşüş gösteren yağışlar bu mevsimde en düşük seviyelerini gösterirler.
Şekil:4 Vezirköprü Havzasında Yağışın Mevsimlere Dağılışı
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Yukarıdaki açıklamalardan sonra araştırma sahasında yağışın mevsimlere dağılışına bakarsak dağılımın şu şekilde olduğunu görürüz. En çok yağış İlkbahar mevsiminde ( 187.6 mm ) düşmektedir. İkinci sırayı Kış mevsimi (127.1 mm), Üçüncü sırayı Sonbahar mevsimi (113 mm) son sırayı ise Yaz mevsimi (98.4 mm) almaktadır. Yağışın mevsimlere dağılışına bağlı olarak Vezirköprü kıyı kuşağındaki Samsundan ayrılmakta ancak iç kesimdeki Merzifonla benzerlik göstermektedir. Araştırma sahasında yağışın yatay yöndeki dağılışında önemli farklanmaların olduğu görülür. Yüksek plato alanları ile daha yüksek kesimlerde yağışın alçak sahalara göre her mevsimde nispeten fazla olduğu tespit edilmiştir. Buna bağlı olarak yaz kuraklığının çevre yüksek kesimlerde pek etkili olmadığı anlaşılmaktadır. Hatta ilkbahar yağışlarının fazla olması halinde su fazlalığından kaynaklanan sorunlar yaşanmaktadır. Kış mevsiminde daha çok frontal yağışlar hüküm sürmekte olup geniş bölgeleri etkilemektedir. Farklılık ise yeryüzü şekillerinin etkisinden kaynaklanmaktadır. Özellkle yaz yağışlarında yerel faktörler daha etkili olmaktadır. Kısa mesafelerde yağış farklanmaları görülmektedir. Yağışların yerel sağanaklar şeklinde düştüğü yaz aylarında, yağışsız bu aylarda oluşan hava tiplerinin bölgeye az veya çok yağış bırakmasıyla ilgilidir. Yaz yağışlarının bu aylardaki toplam düşük değerleri hakim hava durumu olan Meltem Hava Tipi yanında kuzeyin soğuk hava baskını tipleri buraların az veya çok yağışlı olmasını sağlamakta, seyrekte olsa sağanak yaz yağışları aylık değerlerin yüksek görünmesini etkilemiştir. (NİŞANCI,1974)
Kar Yağışları
İnceleme alanında kar yağışları soğuk mevsimde yani kış mevsiminde etkili olabilmektedir. Etkisi yüksek olmamakla beraber nispeten diğer aylara da taşabilmektedir. Yıllık ortalama kar yağışlı günler sayısı Vezirköprüde 9.3 , Samsunda 5.5 , Merzifon da ise 14.6’ dır. Sıcaklık ve yağış şartlarında olduğu gibi kar yağışlarında da kıyıdan içerilere gidildikçe farklılıklar görülmektedir. Merzifonda ve Vezirköprüde kar yağışlı günlerin fazla olmasında yükselti ve karasallığın etkisi söz konusudur. Vezirköprü ilçe merkezi ve aynı yükseltiye sahip yakın yerleşim birimlerinde kar yağışları 3-5 günlük devreler halinde görülmekte fakat uzun süre yerde kalmamaktadır. Karın yerde kalma süresi ve kalınlığında yükseltiye bağlı olarak değişiklikler görülmektedir. Yükseklikleri 250-500 m arasında olan Vezirköprü, Adatepe, Oymaağaç, Oruçköyü, İncesu, Yağınözü ve Çalköy’de kısa süreli kar yağışlarının yanında bu düşen karın uzun süre yerde kalmaması da bir diğer özelliktir. Ancak 500-750 m arasında yer alan Hayranlı, Gömlekhisar, Esenköy, Mahmatlı ve Bahçekonakta kar yağışlarının Vezirköprü ve aynı seviyedeki alçak kesimlere göre erken başlaması yanında, yerde kalma süresi de uzamaktadır.
4.2.3. Rüzgarlar İnceleme alanında yaptığımız tespitlere göre bu alandaki rüzgarların genel atmosfer sirkülasyonuna bağlı olarak oluşmuş ve yerel isimlerle tanımlanan rüzgar tipleri olduğunu görürüz. Şubat sonu ile Mart ayında görülen Akyel, sıcak esmesi, karları eritmesi ve güney (kıble) yönlü olmasıyla bilinir. Şubat ayında (Gücük) etkin olan ve kuzeybatıdan esen Karayel, soğuk ve kuru olarak kendinin belli etmektedir. Ayrıca kış mevsiminde kuzeybatıdan yağmur da gelmektedir. Aynı özellikte rüzgarlar Ekim-Ocak döneminde de soğuk ve şiddetli 1-2 günlük kısa süreli olarak esmektedir. Biz şimdi daha çok rasat değerlerinden faydalanarak inceleme alanının rüzgar özelliklerini açıklamaya çalışacağız.
O Ş M N M H T A E Ek K A Y
K 12 11 14 14 12 8 11 13 14 13 16 13 151 KD 7 8 12 13 15 11 15 16 15 9 11 8 140 D 13 11 17 17 18 18 23 21 17 16 12 14 197 GD 9 10 6 6 6 5 6 5 7 4 5 11 80 G 7 6 6 3 3 2 2 2 2 2 4 6 45 GB 10 8 7 4 3 3 3 3 1 4 7 7 60 B 22 17 15 17 17 15 8 5 9 18 19 2 164 KB 10 10 8 5 6 4 4 2 5 8 9 10 81
Tablo:4 Vezirköprü Havzasında Rüzgarların Aylık Ortalama Eme Sayıları
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Tablo:4’e bakıldığında doğu yönlü rüzgarların egemen olduğu görülür. (yıllık esiş sayısı 197) Bunun nedenini Vezirköprü ovası ile çevresindeki dağlık sahaların uzanışıyla ilgili olduğunu belirtebiliriz. Rüzgarın esiş sayısına göre ikinci sırayı batı yönlü rüzgarların (164) alması bu görüşü kuvvetlendirmektedir. Ancak en az esme sayısına sahip rüzgar yönünü ise güney yönlü rüzgarlar (45) oluşturmaktadır. Bunda Güneyde yükseltileri 1500 m.nin üzerinde olan dağlık kütlelerinin yer alması etkilidir.
O Ş M N M H T A E Ek K A B B D D D D D D D B B D
Tablo:5 Vezirköprü Havzasında Rüzgar Esme Sayısına Göre Aylık Hakim Rüzgar Yönü
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı gibi esme sayılarını hakim rüzgar yönünü doğu ve batı yönlü rüzgarlar oluşturmaktadır. Özellikle Ekim-Mart ayları arasında batı sektörlü rüzgarların hakimiyeti sözkonusudur. Bu durumu Akdeniz üzerinden gelen cephesel hava hareketleriyle Balkanlar üzerinden gelen hava kütlelerine bağlayabiliriz.
Şekil:5 Vezirköprü Havzasının Rüzgar Gülü
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Şekil:5’e göre havzanın hakim rüzgar yönünü Doğu sektörlü rüzgarlar oluşturmaktadır. Doğu sektörlü rüzgarları Batı sektörlü rüzgarlar takibeder. Bunların yanında kuzey sektörlü rüzgarlarla kuzeydoğu sektörlü rüzgarların da etkili oldukları görülür.
4.2.4. Nem ve Sis
Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Vezirköprü 76 71 65 63 63 61 56 56 57 67 75 76 Samsun 68 70 74 76 78 74 72 72 73 73 69 66 Merzifon 76 73 68 61 61 58 55 56 60 63 71 77
Tablo:6 Vezirköprü, Samsun ve Merzifon’da Nispi Nemin Aylık Gidişi (%)
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Şekil:6 incelendiği zaman istasyonlar arasında farklılıkların olduğu görülür. Bu farklılığın özellikle kıyı kuşağını temsilen Samsun’la kıyı ardını temsilen Vezirköprü ve Merzifon arasında olduğu görülür. Yine tabloya göre Samsunda en yüksek değerler Mayıs ayında (78), en düşük değerler ise Aralık ayında (66)görülmektedir. Böylece kıyı kuşağında sıcaklığın düşmesine bağlı olarak nispi nem de düşmekte, sıcaklığın arttiğı aylarda ise nispi nem yükselmektedir. Yani sıcaklıkla Nispi nem birbirine paralellik arzetmektedir.
%
Şekil:6 Vezirköprü, Samsun ve Merzifon’da Nispi Nemin Aylık gidişi (% )
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Tablo: 6 da görüldüğü üzere Vezirköprüde en yüksek nispi nem Aralık ve Ocak aylarında (76), Merzifonda Aralık ayında (77) görülmektedir. En düşük nispi nem ise Vezirköprüde Temmuz ve Ağustos aylarında (56), Merzifonda ise Temmuz ayında (55) gerçekleşmektedir. Buna göre kıyı ardı kuşağında sıcaklığın artışına bağlı olarak nispi nemin azaldığını, sıcaklığın düşmesine bağlı olarak ise nispi nemin arttığını görmekteyiz. Ayrıca Vezirköprü havzasında maksimum ve minimum değerlerin ikişer aylık sürelerde gerçekleştiğini görmekteyiz. Bu durumu havzanın depresyon özelliği göstermesi ve uzanışına bağlayabiliriz. Şekil:6’ ya bakarsak Samsun’da nispi nem amplitüdünün yüksek olmadığı ancak kıyı ardı kuşağında ise nispi nem amplitüdünün yüksek olduğu görülür. Samsunda 12, Vezirköprüde 20, Merzifonda 22 oranında nispi nem farkı mevcuttur. Buna bağlı olarak kıyı kuşağından içerilere doğru Nispi nem farkı artmaktadır. Sonuç olarak diyebiliriz ki; Nispi nem denizelliğin etkisine bağlı olarak kıyı kesimde daha yüksek, amplitüdü az ve sıcaklıkla doğru orantılı, kıyı ardı kesimlerde ise Nispi nem değerleri nispeten düşük, amplitüdü fazla ve sıcaklıkla ters orantılı bir gidiş göstermektedir.
Sis Vezirköprü ve yakın çevresinde, elde edilen veriler ve yapılan gözlemlere göre sis olayı özellikle kış mevsiminde radyasyon sisleri şeklinde görülmektedir. Aynı zamanda yağışlardan sonra meydana gelen özellikle kış mevsimi boyunca kısa süreli olarak frontal sislerin de görüldüğü tespit edilmiştir. (Foto:16)
Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII T
Samsun 0.6 0.8 2.0 2.8 2.3 0.2 -- -- -- 0.2 0.3 0.4 9.8
Vezirköprü 2.6 0.7 0.3 0.3 0.1 -- -- -- 0.1 0.7 2.6 4.0 11.4
Merzifon 1.8 1.6 0.8 0.6 0.1 -- -- 0.1 0.2 0.5 1.4 2.2 9.4
Tablo:7 Samsun, Vezirköprü ve Merzifon’da Aylık Ortalama Sisli Günlerin Gidişi
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Tablo:7 ve Şekil:7’nin yorumunu yaparsak şu sonuçlara ulaşırız. Vezirköprüde sisli günler Samsun ve Merzifondan fazladır. Vezirköprüde yüksek frekansla sis Kasım, Aralık ve Ocak ayında maksimuma ulaşırken, Samsunda İlkbahar mevsiminde, Merzifonda ise sıklıkla kış mevsiminde sis görülmektedir. Vezirköprü Samsun’a nazaran daha içerde bulunması ve etrafının dağlık yüksek sahalarla çevrili, yani çukur ve çanak şeklinde olması nedeniyle Samsun ve Merzifon’a nazaran daha sık ve sürekli sis görülen bir saha niteliği taşır.
gün
Şekil:7 Samsun, Vezirköprü ve Merzifonda Aylık Ortalama Sisli Günlerin Gidiş
Kaynak: Ortalama ve Eksterm Kıymetler Bülteni (1974)
Çoğunlukla sis Eylül ayı sonlarından itibaren Mayıs ayı başlarına kadar olan sürede görülür. Ancak sisin görüldüğü gün ve süresi yerel değişiklikler göstermektedir. Bunda en önemli etken yeryüzü şekilleridir. Soğuk mevsimde görülen sisler genellikle Vezirköprü ovası ile çevresindeki alçak kesimlerde görülmektedir. Bu alanlar Bahçekonak, Ayvalı, Oruç Esen, Gömlekhisar, Hayranlı, İncesu, Karkucak, Adatepe, Oymaağaç gibi çevreleri yüksek yerleşme yerleridir.
4.3. İklim Tipi İnceleme alanının iklim tipi yapılan inceleme ve analizlerden sonra şu şekilde belirtilebilir. 1-) Vezirköprü havzası sıcaklık değerleri bakımından kıyı kuşağını temsilen Samsun’dan daha düşük iç kesimleri temsilen Merzifon’dan daha yüksektir. Sıcaklık amplitüdü bakımından Vezirköprü Samsun’dan daha yüksek Merzifon’dan daha düşüktür. Bu durum karasallığın Vezirköprüde Samsundan daha fazla Merzifondan az olduğunu ortaya koymaktadır. 2-) Yıllık yağış miktarı bakımından Vezirköprü Samsun’dan az Merzifon’dan daha fazladır. Vezirköprüde yağışların en fazla düştüğü mevsim ilkbahar mevsimi, Samsun da ise en fazla yağış kış mevsiminde düşer. 3-) Kış mevsimi Vezirköprüde kar yağışlarının en sık görüldüğü mevsimdir. Kar yağışlı günler sayısı kıyı kuşağından içerilere doğru artar. En az kar yağışlı günler Samsunda, daha sonra Vezirköprüde, en çok kar yağışlı günler ise Merzifonda görülmektedir. Bu da karasallığın etkisine bağlıdır. 4-) Diğer iklim elemanlarında da benzerlikler söz konusudur. Vezirköprü Samsun ile Merzifon arasında geçiş özelliği gösteren değerlere sahiptir. 5-) Böylece Kıyı kuşağını temsilen Samsun ile Kıyı kuşağının iç kesiminde yer alan Merzifon arasında Vezirköprü termik ve nemlilik koşulları bakımndan kıyı kuşağından ayrılmakta fakat Merzifonla benzerlikler göstermektedir. Sonuç olarak; Vezirköprü iklimi Nemli Ilıman Karadeniz İklimi ile Karasal İç Anadolu Step İklimi arasında Kıyıardı Geçiş İklim Tipi özelliklerini göstermektedir. Ancak bu özellikler merkezi kısım için geçerli olmakta kuzey ve güneye gidildikçe bilhassa yükseltiye bağlı olarak yerel değişiklikler söz konusu olmaktadır.
Nüfus
27300
Ekonomi
EKONOMİ GELİŞMEMİŞTİR BAŞKA İLLERE ÇOK GÖÇ VERMEKTEDİR.
Yöresel Yemekler
lahana sarması, katık böreği keşkek yahni
Dış Bağlantılar
 |
Samsun ilinin ilçeleri |  |
|---|---|---|
|
Samsun | Alaçam | Asarcık | Ayvacık | Bafra | Çarşamba | Havza | Kavak | Ladik | Ondokuzmayıs | Salıpazarı | Tekkeköy | Terme | Vezirköprü | Yakakent | ||
